مختصری پیرامون شروط ضمن عقد نکاح و شرح این امر که اساسا امکان دارد ضمن عقد نکاح شرطی گذاشت؟
قید عبارت یا کلمه ی شرط، منحصراً در عالم حقوق، تعریف خاصی ندارد. اما در دایره ی لغات به قید و بند، یا منوط کردن انجام کاری به تحقق امری دیگر، شرط می گویند. در قراردادها و عقود (عقد) طرفین می توانند تحقق و اجرای بخشی از قرارداد را مقید به انجام کار یا تحقق موقعیتی خاص کنند. مانند اینکه بگوید: مابقی پول قرارداد را زمانی به تو می دهم که سند به نام ام ثبت شود یا اگر فردا باران بیاید، این چتر را به تو امانت می دهم، آمدن باران و به نام شدن سند، شرط ضمن قرارداد است که در لسان حقوقی در قالب معلق و معلق علیه و عقد معلق، بحث مفصلی دارد، همان گونه که شرط هم اقسامی مانند شرط صفت، فعل و نتیجه دارد که محل پرداختن به آن اینجا نیست.
عقد نکاح یا ازدواج هم مانند سایر قراردادها، می تواند دارای شروطی باشد که به آن شروط ضمن عقد می گویند. تعریف خاص و منحصر به فردی برای شروط، ضمن عقد نکاح وجود ندارد. بلکه هر شرطی که زن و شوهر در عقد نکاح بر آن توافق کنند را شرط ضمن عقد نکاح می گویند. البته نکته ی مهم، آوردن شرط، ضمن قراردادها توجه به شروطی است که به جهت ماهیتی که دارند باطل و غیرقابل اجرا هستند و برخی از همین شروط باطل، سبب باطل شدن عقد می شود(شرط باطل و شرط مبطل عقد) که تحلیل آن منوط به شناختن ماهیت عقود و مقتضای ذات عقد است که در این بحث محلی ندارد.
در عقد نکاح مهمترین شروط حول بحث طلاق، ادامه تحصیل زوجه، اشتغال زوجه، محل سکونت، تقسیم دارایی و اموالی که پس از ازدواج برای زوجین حاصل می‌شود، حق طلاق زوجه در صورتی که زوج ازدواج مجدد کند بدون اجازه زوجه و یا زوج به تحمل زندان محکوم شود یا محکومیت زوج به دادن نفقه و عدم پرداخت نفقه در شش ماه و دیگر موارد مورد توجه قانونگذار. غالباً این شروط در سند نکاح آمده و برخلاف اینکه زوجین خیلی راحت و بدون مطالعه آن را امضا می کنند، آثار و تبعات این شروط مهم و بهتر است قبل از امضا زوجین با وکلا و اهل فن مشورت کنند. برای مثال در این شروط آمده که اگر مرد نفقه ندهد و شش ماه از اجرای حکم دادگاه بگذرد، زن حق دارد خودش را مطلقه کند، این جمله ی چند کلمه ای در مرحله ی اجرا و عمل بیش از دوسال دوندگی و تلاش لازم دارد تا اجرا شود. البته منشا و منبع اصلی شروط ضمن عقد نکاح ماده ۱۱۳۰قانون مدنی است که شرط اصلی تحقق آن احراز عسر و حرج زوجه است که اثبات آن کار سختی است.
متن کامل یادداشت محمدهادی جعفرپور وکیل پایه یک دادگستری را اینجا بخوانید.
